بررسی تأثیر دگرآسیبی بعضی از ارقام محلی و اصلاح شده برنج استان گیلان و مقایسه آن با ارقام شناخته شده مؤسسه بین المللی تحقیقات برنج (irri )

به منظور بررسی توان دگرآسیبی برخی ارقام برنج استان گیلان و مقایسه آن با ارقام برنج شناخته شده دارای توان دگرآسیبی، یک طرح فاکتوریل ( 2×7 ) در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1384 در دانشکده کشاورزی دانشگاه گیلان به اجرا گذاشته شد. فاکتور اول شامل 7 رقم برنج (ارقام بومی هاشمی، علی کاظمی و طارم، ارقام اصلاح شده خزر و درفک و دو رقم دارای توان دگرآسیبی دلار و ir64 از irri) و فاکتور دوم در دو سطح شامل کشت خالص این ارقام و کشت مخلوط هر رقم با سوروف بود. به علاوه، 3 کرت به عنوان شاهد، برای کشت خالص سوروف منظور گردید. سرعت رشد و شاخص سطح برگ علف هرز سوروف در پایان هفته های دوم، چهارم، ششم و هشتم پس از نشاء برنج در کرت های مخلوط و شاهد اندازه گیری شد. در پایان هفته های سوم، ششم و نهم پس از نشاکاری تعداد و انواع علف های هرز در واحد سطح در کرت ها شمارش شدند. با نمونه برداری از بوته های برنج در هفته های دوم، چهارم، ششم و هشتم پس از نشاء و عصاره گیری از اندام های گیاهی (برگ، ساقه و ریشه) در آزمایشگاه، تأثیر غلظت های مختلف (50 و 100 درصد) آنها بر جوانه زنی بذرهای سوروف و تاج خروس آزمون گردید. نتایج بررسی صفات فیزیولوژیک نشان داد که رقم دلار در کشت مخلوط با سوروف در مقایسه با سایر ارقام باعث کاهش شاخص سطح برگ، کاهش سرعت رشد و تقلیل تعداد بوته در واحد سطح و نقصان عملکرد سوروف گردید و در مقایسه کشت مخلوط نسبت به کشت خالص، رقم دلار توان دگرآسیبی بالاتری نسبت به سایر ارقام از خود نشان داد. هم چنین، رقم دلار بیشترین توان بازدارندگی جوانه زنی روی بذرهای علف های هرز مذکور را داشته که در هفته های دوم و ششم پس از نشا، تأثیر آن شدیدتر بود. با آغاز مرحله زایشی، گیاه برنج از توان دگرآسیبی آن کاسته شد. از بین اندام ها، برگ ها دارای پتانسیل بالاتری بوده و هر چه غلظت عصاره ها از 50% تا 100% افزایش یافت بر میزان قدرت بازدارندگی آن نیز افزوده شد. به عبارتی دیگر عصاره خالص برگ های رقم دلار در هفته های دوم و ششم پس از نشاء، بالاترین توان دگرآسیبی را بین تیمارها نشان داد.